11 Sep Burning “Basque”

This article describes what I found in the 2008 Burning Man edition and how we can explain such an amazing and weird collective behaviour. Words that are explained: #participation #communities #creative

At the end of the article, the author suggests playing with words in order to apply and connect North American context with the Basque one.

—

Irudikatu ahal izango zenukete honakoa:

48.000 lagun desertu batera joan eta astebetez guztien partehartze interaktiboaren bitartez, auzolanean, hutsetik hasita, hiri sortzaile bat eraikitzea? Ez da desertuko espejismoa. Benetakoa da. Eta zin dagizuet, ezin da deskribapenean, han bizi izandakoa azaldu.

Esperientzia, norbanakoarena denez, neregatik bakarrik esan, giza-esperientzia eta faktorearen mugak aztertzeko laborategi ezinhobea izan dela, partehartzaile bat gehiago izan naizen ezkeroztik. Urtero, AEBko Nevada-ko Black Rock basamortuan ospatzen den Burning Man 2008 ekitaldiaz ari naiz zehazki. Eta zer den hau?

Oso zaila azaltzeko baina izugarria esperientzia moduan eta are gehiago hiriak, sorkuntza eta berrikuntza direnean, gure munduaren giza-garapenerako palankak egun. Horrexegatik, egokia iruditu zait, laborategiko esperientzia moduan, aztertu eta zuenganatzea. Eta baten bat animatuko balitz, datorren urteko ediziora hona etortzeko, nik animatuko nuke, ezbairik gabe. Agian, Euskal Herri imaginario bat irudikatzeko balio liezaguke (ikus Leone), gure ohiko leloanizdun ekitaldi erraldoien (ikastola, herri mugimendu, ekologia, kirol, euskalgintza,…) bertsio aldarazle eta ezberdina planteatze aldera. Azken batean, pertsonena da etorkizuna eta hori ezinhobeto frogatzen du Burning Man delako ekitaldiak urtetik urtera. Agian, ariketa soil bezala bada ere: Gure Euskal Herria, bere berazko ezaugarri nahiz kontraesanekin, libreki errepresentatu eta modu aktiboan guztien artean eraiki, astebetez desertu edo dagokion lekuan. Zer deritzozue?

Baina azal dezadan konkretuki planteamendua. Irudika ezazue honakoa: Ur, argindar eta janaririk gabe 7 egun jarraian; erakustaldi, performance, antzerki, dantza, hitzaldi, workshop, tailer, musika, manifestazio, talde-lan,…;

48.000 gizabanako elkarrekin, giza-sistema konplexu baina aldi berean autoegokitua osatuz. Arauak, hauexek: Norberak, gainbizitzeko eraman behar du guztia (zer dago bada desertu batean, ezer ez); trukea onartua dago ($-ak ez du baliorik han); diruarekin soilik 3 “erregai” mota eros daitezke (gasolina, limoi-ura eta gasolina); ez dago inolako telefono ez eta internet estaldurarik.

[(Anekdota moduan esan, Euskadi Irratian zuzenean elkarrizketatu ahal izan nindutela, telefono kabina bakarra baitzegoen, desertuaren erdian. Satelite bidezko telefonoa, alegia (!). Eta dohakoa gainera (!).

Neronek, duela urte pare bat izan nuen honako ekitaldi honen berri. Konkretuki Gizarte Sortzailea Udako Ikastaroan. Hala ere, bertan partehartu ostean, AEBko gizarte eta kulturaren produktu bat dela oharturik, euskaldun baten filtroa jarrita, honela laburbilduko nuke, geurera ekarriz:

1.- Agian, sorkuntza eta berrikuntzari buruz ari garela, Ciorán eta Schumpeter-ren ildotik, sortzeko, apurtu egin behar dela gogorarazteko balio du honako ekitaldiak. Alegia, sortzea eta berritzea, arau eta aurreiritzi asko apurtzea dakar bere gain. Eta hori ona dela deritzot. Gure euskal gizartean, hori faltan botatzen da. Aurreiritzi gabe gizarte ez hain kolektibista eta autoespresiorako libreagoa, zentzu guztietan.

2.- Desertuan gizabanakoen artean, eraikitako hiri eta behin-behineko urbanismo hori da gauzarik esanguratsuena ene iritziz. Alegia, nola den posible milaka pertsonen artean, hiri egitura duen urbanismo konplexu baina aldi berean ordenatu bat egituratzea. Kale eta kanpamentuez osatua. Zentru bat dago eta inguruan zirkulu konzentrikoetan kaleak egituratzen hasten dira. Guztia izanik behin behinekoa, artifiziala. Aste beteko bizi iraupena soilik. Ostera, dena erre egingo baita. Dena desagertu. Pertsonen auzolanak egindako guztia.

3.- Analogikoa vs. Digitala: Egun, gizarte sareen garrantziaz ari garela, harritzekoa gertatu zait, inongo azpiegitura digital edo teknologikorik gabe, hiri oso bat, pertsona eta multzoen auto-antolaketa bidez, auzolanean, eratu izana. Ez sakeleko ezta internetik gabe. Azken batean, pertsona da funtsa. Ez dezagun ahantzi.

4.- Egin! Hori zen leloa. Ez dago ikusle eta partehartzaile muga hori. Guztiak ginen partehartzaile eta ikusle aldi berean. Zer egiten zuen norberak? Berari gehien egokitu eta gustatzen zitzaiona. Bere talentuari lotzen zaion hori. Norberak nahi duena. Oso egokia iruditu zait. Askotan ahaztu egiten zaigu, berrikuntza, grinarekin duela zerikusia.Eta gainera, pertsonaren autoespresioa da guztiz ekitaldiaren zentrua (joera humanista garbia). Baina sorkuntza, prozesu kolektibo bat bezala ulertuz eta gauzatuz.

5.- USA: Hori bai, gure filtroa jarrita, zera esango nuke. Iparamerikarrek askotan frogatu dute edozer egiteko gauza direla, oso ona eta oso txarra (gainera, aldi berean). Esperientziaren baliogarritasuna azpimarratuz, baita ere guzti honen irakurketa kritikoa ere badago egitea noski. Laburbilduz, euskaldun bat harritzen duen lehen gauza, iparamerikarren giza-komunitateak artifizialki osatzearen behar ezinbesteko hori. Ez ote…gizarte arima huts eta materialista batean bilakatu delako? Non aurkitu beraz, afektibitate eta emozio benetakoak? Erantzuna: Artifizialki, mikromundu bat osatu behar dute horretarako.

[Ikurrina, munduko milaka ezaugarriren artean izan zen han, Nevadako desertu hartan. Eta gure artean genion, “American Dream” izanik aurtengo leloa, ez ote dugun gurean “Basque Dream” bat planteatu behar? Agian, Burning Man baino, Burning
“Basque” bat ez legoke gaizki ezta? 😉 ]

Ciorán-ek planteatzen zuen moduan: Erre eta errautsetatik berria sortzeko. Modu partehartzailean… jakina! Gure eguneroko tragediatik, gure sormenak salba gaitzan bederen apurka-apurka:

Euskal Hiria Sutan.

(2008ko Iraileko Berriako Iritziak sailean argitaratua)